Bağlanma stilleri, yetişkinlikte ilişkilerdeki çoğu şaşırtıcı davranışı açıklayabilen ilişki desenleridir. Bağlanma stillerini, yakın ilişkiler içinde meydana gelen öğrenilmiş bilişsel, duygusal ve davranışsal eğilimler olarak düşünmek yararlı olabilir; bu eğilimler belirli çevresel koşullara (yani belirli aile, bakıcı ya da ebeveynlik davranışlarına) maruz kalmanın yanı sıra (muhtemelen) doğuştan gelen mizaç gibi genetik faktörlerden de kaynaklanabilir. Bağlanma stilleri genellikle kuşaklar arasında aktarılır (nesilden nesile geçebilir).
Kısaca test çalışmalarına dayalı olarak, anneden ayrılıp tekrar anneden birleşildiğinde bebeklerin sergilediği davranışlar şu bağlanma stilleri olarak sınıflandırılmıştır:
• Güvenli bağlanma: Annenin yakınında olduğunda güvenli bağlanmış bebekler yeni çevreyi keşfetmek için güvenli ve sağlam hissederler ve oyunlarına devam ederler. Ayrıldıklarında üzgün olurlar ve anneleri geri döndüğünde onunla temas kurmaya çalışıp sakinleşirler, ardından oyuna yeniden devam ederler. Güvenli bağlanan bebeklerin genelde annelerinin bebeğin ihtiyaçlarına uygun şekilde, ulaşabilir, yanıt veren ve dikkatli olduğu bulunmuştur.
• Güvensiz-kararsız bağlanma: Annenin yakınında olduklarında güvensiz-kararsız bağlanan bebekler annelerine daha yakın konumda kalır, ayrılmadan önce bile kısmi sıkıntı gösterirler. Ayrıldıklarında belirgin düzeyde sıkıntı yaşarlar. Geri döndüklerinde annelerine karşı kararsız davranışlar sergileyebilirler ; aynı zamanda gelecekte yeniden gitmesi konusunda endişeli olurlar. Sakinleşip güvenli hissetmeleri için daha uzun süreye ihtiyaç duyabilirler. Bu stilin çocukları, olaylar arasında yanıt veren ve erişilebilir olanların düzensiz olduğu veya reddedici/yanıt vermeyen ebeveynler tarafından yetiştirilmiş olmaları olasılığını taşır. Bu belirsizlik, bağlanma figürü ve bağı güçlü kılındığında tahmin edilemeyecek şekilde güvenlik hissini bozmuştur ve çocuklar ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmayacağı konusunda endişe ve belirsizlik hissederler. Aynı zamanda da ailelerinin duyarsız ve ulaşılamaz olduğunu hissederler. Öngörülemeyecek şekilde güvenli bağlanma figürü tarafından tehlikeye atılıp atılmadığı düşüncesiyle ihtiyaçlarını karşılayacak ebeveyni endişe hissederek beklerler .
• Güvensiz-kaçınan bağlanma: Annenin yakınında olduklarında güvensiz-kaçınan bağlanan bebekler annesine karşı çok az dikkat gösterir ve çevreyi keşfetmede daha az ilerlerler. Anne ayrıldığında çok az bir sıkıntı gösterirler. Anne geri döndüğünde, onun varlığına aldırış etmez veya görmezden gelmiş gibi davranırlar. Fiziksel temastan kaçınır veya buna karşı duyarsız görünürler. Kaçınan bağlanmadaki bireylerin ya annelerinin ya sezgisel olarak bulunmaması, soğuk ya da reddedici olması (bu nedenle bebek kendini duygusal olarak mesafeli tutmayı öğrenir) ya da aşırı müdahaleci anneler olması nedeniyle duygusal olarak bunaltı yaşamak suretiyle körleşmiş davranışı sergiledikleri bulunmuştur. Dışa dönük olarak rahatsızlık hissetmiyor görünseler de, ilerleyen araştırmalar onların içsel olarak artan nabız hızı ve diğer duygusal sıkıntıları gösterdiğini ortaya koymuştur.
• Darmadağın / Reddedici Bağlanma: Mary Ainsworth’ün doktora öğrencisi Mary Main tarafından geliştirilen bu dördüncü bağlanma sınıflandırmasıdır. Yabancı durum testi sırasında bebeklerin annelerine verdikleri tepkiler tutarsız ve “düzensiz” ya da çelişkili şekilde görünür. Bebekler açıkça korkmuş, şaşkın, donuk, dissosiyeli ya da donar gibi davranışlar sergileyebilir. Reddedici bağlanmaya sahip bebekler, güvenliklerden sapmış ve düzeni bozacak şekilde istikrarsız bir ebeveynlik yaşantısına sahip olanlar olabilirler; bu da bebekte ilişkinin güvensiz olduğuna dair bir inanç oluşturur. Bağlanma ihtiyacı ve bağ kurma arzusu sürmektedir, ancak yakınlık ve samimiyet diğerleriyle tehditkâr bir biçimde aşırı bunaltıcı hissedilebilir.
Çeviri : Elanur Pilger
Kaynakça
· Levine, A., & Heller, R. (2012). Attached: The new science of adult attachment and how it can help you find-and keep-love. Penguin.
· Jones, J. D., Cassidy, J., & Shaver, P. R. (2015). Parents’ self-reported attachment styles: A review of links with parenting behaviors, emotions, and cognitions. Personality and Social Psychology Review, 19(1)
· Site linki : https://risepsychology.com/
