Cerebral Palsy (SP), kişinin denge ve postürü hareket ettirme ve sürdürme yeteneğini etkileyen bir grup bozukluktur. SP, çocukluk çağında en sık görülen motor engeldir. Cerebral, beyin ile ilgili olmak demektir. Felç, kasları kullanmada güçsüzlük veya problem anlamına gelir. Cerebral Palsy, anormal beyin gelişimi veya bir kişinin kaslarını kontrol etme yeteneğini etkileyen gelişmekte olan beyindeki hasardan kaynaklanır.

Cerebral Palsy semptomları kişiden kişiye değişir. Şiddetli Cerebral Palsy’li bir kişinin yürüyebilmek için özel ekipman kullanması gerekebilir veya hiç yürüyemeyebilir; ömür boyu bakıma ihtiyaç duyabilir. Öte yandan hafif Cerebral Palsy’li bir kişi biraz zorlanarak yürüyebilir; ancak herhangi bir özel yardıma ihtiyaç duymayabilir. Kesin semptomlar bir kişinin yaşamı boyunca değişebilse de, Cerebral Palsy zamanla kötüleşmez.

Cerebral Palsy’li tüm insanların hareket ve duruşla ilgili sorunları vardır. Birçoğunun zihinsel engellilik gibi ilgili durumları da vardır. Nöbetler; görme, işitme veya konuşma ile ilgili sorunlar; omurgadaki değişiklikler (skolyoz gibi); veya eklem sorunları (kontraktürler gibi).

Cerebral Palsy Türleri

Doktorlar, Cerebral Palsyi ilgili ana hareket bozukluğunun tipine göre sınıflandırır. Beynin hangi alanlarının etkilendiğine bağlı olarak, aşağıdaki hareket bozukluklarından biri veya daha fazlası ortaya çıkabilir:

• Sert kaslar (spastisite)
• Kontrol edilemeyen hareketler (diskinezi)
• Zayıf denge ve koordinasyon (ataksi)

Dört ana Cerebral Palsy türü vardır:

1. Spastik Cerebral Palsy: En yaygın SP türü spastik SP’dir. SP’li kişilerin yaklaşık% 80’ini etkiler. Spastik SP’li kişilerde kas tonusu artmıştır. Bu, kaslarının sert olduğu ve sonuç olarak hareketlerinin garip olabileceği anlamına gelir. Spastik SP genellikle vücudun hangi kısımlarının etkilendiğiyle tanımlanır:
2. Spastik dipleji / diparezi: Bu SP tipinde, kas sertliği esas olarak bacaklardadır ve kollar daha az etkilenir veya hiç etkilenmez. Spastik diplejisi olan kişiler, sıkı kalça ve bacak kaslarının, bacakların birlikte çekilmesine, içe doğru dönmesine ve dizleri çaprazlamasına neden olduğu için kişiler yürümekte zorluk çekebilirler.
3. Spastik hemipleji / hemiparezi: Bu tip SP bir kişinin vücudunun yalnızca bir tarafını etkiler; genellikle kol bacaktan daha fazla etkilenir.
4. Spastik kuadripleji / kuadriparezi: Spastik kuadripleji, spastik SP’nin en şiddetli şeklidir ve dört uzuv, gövde ve yüzü etkiler. Spastik kuadriparezi olan kişiler genellikle yürüyemezler ve genellikle zihinsel engel gibi başka gelişimsel engellere sahiptirler. Nöbetler, görme, işitme veya konuşma ile ilgili sorunlarla karşılaşılabilir.

 

Diskinetik Cerebral Palsy (ayrıca atetoid, koreoatetoid ve distonik serebral palsileri içerir)

Diskinetik SP’li kişiler ellerinin, kollarının, ayaklarının ve bacaklarının hareketini kontrol etmekte sorun yaşarlar, bu da oturmayı ve yürümeyi zorlaştırır. Hareketler kontrol edilemez; yavaş ve kıvrımlı veya hızlı ve sarsıntılı olabilir. Bazen yüz ve dil etkilenir ve kişi emme, yutma ve konuşmada zorlanır. Diskinetik SP’li bir kişi, sadece günden güne değil, hatta tek bir gün içinde bile değişebilen değişken kas tonusuna sahiptir.

Ataksik Cerebral Palsy

Ataksik SP’li kişilerin denge ve koordinasyon sorunları vardır. Yürürken kararsız olabilirler. Yazma gibi çok fazla kontrole ihtiyaç duyan hızlı hareketlerle zor anlar yaşayabilirler. Bir şeye uzandıklarında ellerini veya kollarını kontrol etmekte zorlanabilirler.

Mix Tip Cerebral Palsy

Bazı kişilerde birden fazla SP tipi semptomlar vardır. En yaygın karma SP türü spastik-diskinetik SP’dir.

SP’nin belirtileri büyük ölçüde değişir çünkü birçok farklı türde ve düzeyde engel grubu vardır. Bir çocuğun SP’li olabileceğinin ana işareti, motor veya hareket kilometre taşlarına ulaşmada gecikmedir (dönme, oturma, ayakta durma veya yürüme gibi).

Aşağıdakiler olası Cerebral Palsy’nin diğer bazı işaretleridir. SP’si olmayan bazı çocukların da bu belirtilerden bazılarına sahip olabileceğine dikkat etmek önemlidir .

6 Aydan Küçük Bir Bebekte

• Sırtüstü yatarken onu kaldırdığınızda başının geride kalması
• Sert/ gevşek hissetme
• Kollarınızda tuttuğunuzda, sırtını ve boynunu fazla uzatmış gibi görünmesi, sanki sizden uzaklaşıyormuş gibi davranması.
• Onu kaldırdığınızda bacaklarında sertleşme ve çaprazlanma

6 Aydan Büyük Bir Bebekte

• Her iki yönde de dönemez
• Ellerini bir araya getiremez
• Ellerini ağzına götürmekte güçlük çeker
• Tek eliyle uzanırken diğerini yumruklu tutar

10 Aydan Büyük Bir Bebekte

• Tek eli ve bacağını iterek, karşı elini ve bacağını sürükleyerek dengesiz bir şekilde emeklemektedir.
• Kalçasının üzerinde kayıyor veya dizlerinin üzerine atlıyor, ancak dört ayak üzerinde sürünmüyor.

Bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, çocuğunuzun doktoruna danışın. Çocukların doğumdan 5 yaşına kadar ulaşması gereken gelişimsel kilometre taşları hakkında daha fazla bilgi edinin

Tarama ve Teşhis

Cerebral Palsyi erken yaşta teşhis etmek, çocukların ve ailelerinin refahı için önemlidir. SP’yi teşhis etmek birkaç adım alabilir:

Gelişimsel İzleme

Gelişimsel izleme (sürveyans olarak da adlandırılır), bir çocuğun zaman içindeki büyümesini ve gelişimini izlemek anlamına gelir. İzleme sırasında çocuğun gelişimi ile ilgili herhangi bir endişe ortaya çıkarsa, mümkün olan en kısa sürede bir gelişimsel tarama testi yapılmalıdır.

Gelişimsel Tarama

Gelişimsel tarama sırasında, çocuğun motor veya hareket gecikmeleri gibi spesifik gelişimsel gecikmeleri olup olmadığını görmek için kısa bir test yapılır. Tarama testinin sonuçları endişe kaynağıysa, doktor gelişimsel ve tıbbi değerlendirmeler yapacaktır.

Gelişimsel ve Tıbbi Değerlendirmeler

Gelişimsel değerlendirmenin amacı, bir çocuğu etkileyen belirli bir bozukluk türünü teşhis etmektir.

Tedavi ve Müdahale Hizmetleri

SP’nin tedavisi yoktur, ancak yapılan müdahalelerle yaşam kaliteleri iyileştirebilir. Bir tedavi programına mümkün olduğunca erken başlamak önemlidir.

SP teşhisi konulduktan sonra, sağlık uzmanlarından oluşan bir ekip, çocuğun tam potansiyeline ulaşmasına yardımcı olacak bir plan geliştirmek için çocuk ve aileyle birlikte çalışır. Yaygın tedaviler arasında ilaçlar; ameliyat; diş telleri; ve fizik tedavi ve konuşma terapisi yer alır. SP’li tüm çocuklar için tek bir tedavi en iyisi değildir. Bir tedavi planına karar vermeden önce, tüm riskleri ve faydaları anlamak için çocuğun doktoruyla konuşmak önemlidir.

Sebepler ve Risk Faktörleri

SP, beynin anormal gelişimi veya gelişmekte olan beyinde bir çocuğun kaslarını kontrol etme yeteneğini etkileyen hasardan kaynaklanır. Anormal gelişme veya hasarın birkaç olası nedeni vardır. İnsanlar SP’nin esas olarak doğum sürecinde oksijen eksikliğinden kaynaklandığını düşünürlerdi. Şimdi, bilim insanları bunun sadece az sayıda SP vakasına neden olduğunu düşünüyor.

Cerebral Palsy’e yol açan beyin hasarı doğumdan önce, doğum sırasında, doğumdan sonraki bir ay içinde veya beyin hala gelişirken çocuğun hayatının ilk yıllarında meydana gelebilir. Doğumdan önce veya doğum sırasında meydana gelen beyin hasarıyla ilgili SP, konjenital CP olarak adlandırılır . SP’nin çoğu (% 85-% 90) doğuştandır.

Çoğu durumda, spesifik neden bilinmemektedir. CP’nin küçük bir yüzdesi, doğumdan 28 gün sonra meydana gelen beyin hasarından kaynaklanır. Buna edinilmiş SP adı verilir ve genellikle bir enfeksiyon (menenjit gibi) veya kafa travmaları ile ilişkilidir.

Kaynakça: