Psikopat Kimdir?

Psikopat kimdir? Hirstein’in 2013 yılındaki açıklamasına göre psikopat, anormal davranışların yanı sıra şiddet içeren davranışlar sergileyen kişidir. Daha da geçmişe gidecek olursak psikopatik kişilik Cleckley’nin 1976 yılında yayımladığı yazısında şu şekilde açıklanmıştır “Duygusuzluk, suçluluk eksikliği, sığ duygulanım, dürtüsel ve antisosyal davranış gibi özellikleri gösteren kişilik.”

Görünüşe bakılırsa “psikopat” dediğimiz kişilerin pekte öveceğimiz bir yanı yok. Hele ki hapishanelerin %20-%30’ unu bu kişilerin oluşturduğu düşünüldüğünde (Hare, 1999). Peki,bu insanlar gerçekten suçlu mu yoksa suçlu bir beyne mi sahipler? Gelin hep beraber inceleyelim.

Öncelikle psikopatiyi daha yakından tanıyalım. Psikopati, Psychopathy Checklist Revised, (PCL-R) kullanılarak değerlendirilir ve bu test iki ana bölümden oluşur. Birinci faktörde, yüzeysel çekicilik, görkemli kendine değer verme duygusu, sığ duygu, pişmanlık eksikliği ve empati eksikliği gibi kişilik özellikleri puanlanırken ikinci faktörde dürtüsellik, zayıf davranış kontrolü, asalak yaşam tarzı, çocuk suçluluğu ve suç çok yönlülüğü gibi davranış ve yaşam tarzı puanlanmaktadır.

Birincil psikopatlar, birinci faktörde yüksek puan alan daha belirgin psikopatik kişilik özelliklerine sahiptir ve ikincil psikopatlar, iki faktörde daha yüksek puan alarak antisosyal davranış ve yaşam tarzı sergilemektedir. (Lykken, 1995; Wahlund & Kristiansson,2009

Güncel çalışmalar psikopatlar ile frontol lob çalışmasının arasında yakından bir bağ olduğunu göstermektedir. Özellikle Phineas Gage vakasını ele alırsak. Phineas Gage bir demir yolu işçisidir. 1800’lerin ortasında, Gage, demir bir çubuğun kafasına sol gözünün altından girip ve kafatasının üstünden çıkmasıyla ilgili bir kaza yaşamıştır. Bu trajik kazanın en ilgi çekici yanı ise kazadan önce oldukça kibar, dost canlısı olan Gage frontol lobunu kaybetmesinden sonra oldukça sinirli, küfreden ve tahammülsüz bir kişiye dönmüştür. Çünkü; frontol lob, yönetici karar verme, planlama, davranış, dikkat, yargı, çalışma belleği ve dürtü kontrolü gibi bilişsel süreçleri yönetir.

Kısaca, dürtülerin kontrolü, frontal korteks tarafından olur (Germain, 2015) Yapılan bir araştırmaya göre Frontal lob hasarı yaşayan bireylerin, gelecekteki sonuçları düşünmeden kısa vadeli eylemleri yapma eğilimindedir (Uchikawa ve diğerleri, 2014; Germain, 2015) Germain’nın çalışmasına göre, psikopatlar frontal lezyon hastalarıyla benzer performans modelleri sergilemişlerdir (2015)

Bir başka görüşe göre de psikopatların empati yapmada birtakım sorunlar yaşadığı bulunmuştur. Empati, “başkalarının duygusal durumlarını paylaşma, anlama ve yanıt verme “olarak görülmektedir. (van Dongen, 2020). Empati, sosyal etkileşimlerin de temel bir bileşenidir. Empati yokluğunda ciddi sosyal ve bilişsel işlev bozukluklar görülebilir (van Dongen, 2020).

Nöro görüntüleme çalışmaları, bir başkasının acı çekerken gördüğümüz zaman bizimde aynı beyin böğlerimizin aktif olduğunu göstermektedir. Yani, empati yaparken bireyleri anlamakla kalmıyoruz onlarla aynı duyguları paylaşıyoruz. (Morrison ve diğerleri, 2004; van Dongen, 2020). Fakat, ne yazık ki psikopat bireyler bu empati yapabilme davranışından mahrumdurlar.  Empati eksikliğinin toplumu da etkilediğini konuştuk.

Psikopatik bireyler empati yeteneklerinin kıtlığı yüzünden sosyalleşmede ciddi sorunlar yaşarlar. Sosyalleşme, caydırıcı şartlandırma ve araçsal öğrenmeyi öğretir. Sosyalleşme, eksikliğinin de psikopatik davranışları geliştirmede etkisi olduğu düşünülmektedir (Blair, R.,2003)

Psikopatik kişiliği duygulardaki eksikliklere, kaygı ve korkuya dayanarak açıklayan bazı görüşlerde var. Bu teorilere göre, psikopat bireyler stresli durumlarla karşılaştıkları zaman korku tepkisinden yoksundurlar ve cezalandırmayla ilişki kurmadıkları ileri sürülmektedir. (van Dongen, 2020).

Hazır duygulardan bahsetmişken, Entegre Duygu Sistemleri (IES) modeli (Patrick ve ark., 1994; van Dongen, 2020) duymuş muydunuz? Bu model, amigdalanın önemini anlatmaktadır. Amigdala, caydırıcı şartlandırmada, uyarıcı-pekiştirmeli öğrenmede rol alır. (Rothemund ve diğerleri, 2012; van Dongen, 2020) Normal bireylerde caydırıcı koşullandırma sırasında amigdala aktivasyonunun artarken, psikopatlarda azaldığı bulunmuştur. Birbaumer ve diğerleri, 2005; van Dongen, 2020).

Bu kadar konuşmadan sonra peki sizce suçlu kim? Psikopat mı yoksa onun beyni mi?

Peki, bu bireyleri yalnızca hapishaneye atmak yeterli mi?

Benzer makalelere buradan ulaşabilirsiniz. 

Diğer makalelerimize göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.